Aparaty ruchome są cennym narzędziem w terapii ortodontycznej. Stosowane są zarówno samodzielnie jak i z aparatami stałymi. Wpływają one na układ nerwowo – mięśniowy, drogi oddechowe, stawy skroniowo – żuchwowe. Siły wyzwalane w sposób kontrolowany mogą być wykorzystywane do wyleczenia morfologicznych nieprawidłowości, będących skutkiem nawyku układania wargi, nieprawidłowego ułożenia i czynności języka , czy ssania palca.
Dzięki aparatom czynnościowym możemy uzyskać znaczące zmiany w czasie okresu wzrostu, który przypada na fazę uzębienia mieszanego. Im wcześniej nastąpi korekta zaburzeń szkieletowych, dobór prawidłowego aparatu, właściwa kontrola przebiegu leczenia, tym większe są szanse na wyleczenie i stabilne wyniki. Nieoceniona jest w tym względzie współpraca pacjenta.
Skuteczność aparatów czynnościowych nie wyklucza potrzeby stosowania aparatów stałych. Aparaty ruchome mogą być stosowane w celu skrócenia czasu leczenia aparatami stałymi w nasilonych przypadkach. Aparaty czynnościowe nie skorygują wszystkich zaburzeń występujących u pacjentów ortodontycznych, ale są najlepszą metodą leczenia wad związanych z niektórymi uwarunkowaniami w układzie nerwowo- mięśniowycm w okresie rozwoju.
Aparaty ruchome są samodzielnie wkładane i wyjmowane przez pacjenta. Wykonane są z kolorowego akrylu, w którym zatopione są elementy druciane oraz śruba. Projektuje się je indywidualnie dla każdego pacjenta zgodnie z planem leczenia stworzonym przez lekarza ortodontę. Pamiętać jednak należy, że nie służą one do idealnego ustawienia zębów, ale do zharmonizowania podstaw kostnych, pracy mieśni i stawów skroniowo- żuchwowych. Ostateczne ustawienie zębów jest jedynie możliwe aparatami stałymi. Leczenie aparatami ruchomymi jest dość długie i wymaga zaangażowania ze strony młodego pacjenta i jego rodziców.
Występuje wiele rodzajów aparatów ruchomych, jednym z nich są aparaty elastyczne.
